اطلاعات کامل در مورد بیماری واسکولیت

واسکولیت یک اصطلاح عمومی برای چندین بیماری است که باعث التهاب در رگ های خونی شما می شود. به آنژییت یا آرتریت نیز گفته می شود. این می تواند رگهای خونی شما را ضعیف، کشیده، بزرگتر یا باریک کند. ممکن است کاملاً بسته شوند.

این التهاب در واقع نوعی پاسخ سیستم ایمنی در قبال عفونت درون بدن است. پاسخ ایمنی بدن به این صورت باعث تورم رگ ها می شود و به این طریق به بدن کمک می کند تا در برابر میکروب ها مقابله کرده باشد.

واسکولیت می تواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد. برخی از اشکال بر رگهای خونی تأثیر می گذارد که به اندامهای خاصی مانند پوست، چشم یا مغز شما می روند. انواع دیگر ممکن است همزمان چندین اندام را درگیر کند. برخی از این اشکال عمومی ممکن است خفیف باشد و نیازی به درمان ندارد. برخی دیگر ممکن است شدید باشند.

بیماری واسکولیت چیست؟

به ملتهب شدن رگ های خونی بیماری واسکولیت گفته می شود. این التهاب در واقع نوعی پاسخ سیستم ایمنی در قبال عفونت درون بدن است. پاسخ ایمنی بدن به این صورت باعث تورم رگ ها می شود و به این طریق به بدن کمک می کند تا در برابر میکروب ها مقابله کرده باشد.

اتفاقی که طی واسکولیت می افتد در واقع علاوه بر حمله به عوامل خارجی مانند میکروب ها به رگ های سالم را نیز مورد تهاجم خود قرار می دهد . همین امر موجب متورم شدن رگ ها و باریک شدن آن ها می شود.

دلیل اصلی ایجاد واسکولیت ناشناخته است اما احتمال دارد که در مقابله با دارو یا عفونت رخ دهد.

واسکولیت در حالت خفیف آن فقط پوست را درگیر می کند اما در حالت شدید خود اندام های مهم مانند کلیه و قلب و عروق را درگیر کند.

چه عواملی باعث واسکولیت می شود

پزشکان نمی دانند چه عواملی باعث ایجاد بسیاری از موارد واسکولیت می شود. ممکن است با واکنش آلرژیک به دارو مرتبط باشد. همچنین می تواند پس از ابتلا به عفونت، یک واکنش غیرمعمول را در سیستم ایمنی بدن ایجاد کرده و به عروق خونی آسیب برساند.

واسکولیت همچنین ممکن است با بیماری های سیستم ایمنی بدن که از ماه ها یا سالها قبل داشته اید، مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس یا سندرم شوگرن در ارتباط باشد.

چند مورد از انواع واسکولیت

بیماری واسکولیت انواع مختلفی دارد، واسکولیت های آرتریت به شرح زیر هستند:

واسکولیت آرتریت سلول غول پیکر

این نوع از واسکولیت رگ های سر و گردن را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم آن عبارتند از:

• درد در نواحی سر و گردن
• درد عضله های فک و صورت هنگام خوردن و جویدن غذا
• سردرد
• دو بینی و کاهش بینایی

درمان این نوع واسکولیت مصرف داروهای استروئیدی است.

واسکولیت گرانولوماتوز با پلی آنژیت

این نوع واسکولیت رگ های گرانولوماتوز و پلی آنژیت را درگیر می کند. این رگ ها بیشتر در نواحی سینوس ها، بینی، ریه، کلیه و گوش ها هستند.

در این نوع واسکولیت اغلب افراد میانسال و یا سنین بالاتر را درگیر می کند. علائم این نوع واسکولیت عبارتند از:

• تب بالا
• تعریق شبانه
• ملتهب شدن سینوس ها
• پوسته پوسته شدن پوست بینی و خون دماغ شدن
• نفس تنگی و خون سرفه کردن
• اختلال در عملکرد کلیه ها

این نوع بیماری خطرناک است به گونه ای که اگر به موقع درمان نشود ممکن است موجب مرگ شود. طی این واسکولیت نارسایی عضو و اختلال در عملکرد عضو به وجود می آید که در موارد حاد می تواند منجر به مرگ شود.

درمان این نوع واسکولیت از طریق مصرف داروهای استروئیدی است و یا داروهایی که منجر به کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن شوند.

علت دقیق ایجاد بیماری واسکولیت

عامل اصلی واسکولیت به طور دقیق مشخص نیست، اما عواملی مانند ژنتیک و دفاع اشتباه سیستم ایمنی بدن در مقابل رگ های خونی سالم، رایج ترین دلایل بروز بیماری است.

عواملی که باعث می شوند سیستم ایمنی بدن عملکرد اشتباهی داشته باشد عبارتند از:

• افرادی که مبتلا به عفونت های ناشی از هپاتیت B و C هستند.
• افراد مبتلا به سرطان خون
• افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، اسکلرودرما و بیماری لوپوس
• افرادی که نسبت به داروهای خاص حساسیت دارند.

واسکولیت رگ های خونی را که درگیر می کند باعث ملتهب شدن و گاهی اوقات خونریزی آن ها می شود. التهابی که در اثر این بیماری به وجود می آید باعث می شود دیواره رگ های خونی ضخیم شوند. به همین جهت رگ های خونی مثل قبل قادر به انتقال خون، مواد غذایی و اکسیژن به بافت ها و سایر اندام های مهم بدن نیستند و باعث ایجاد مشکلات بعدی از سایر اندام ها می شود.

عوارض واسکولیت

واسکولیت ممکن است جدی باشد. هنگامی که رگ خونی شما ضعیف می شود، ممکن است کشیده شود و برآمده شود و منجر به بیماری آنوریسم می شود. همچنین ممکن است باز شود و باعث خونریزی شود. این می تواند تهدید کننده زندگی باشد اما بسیار نادر است.

وقتی رگ خونی شما ملتهب و باریک می شود، ممکن است جریان خون را در آن قسمت از بدن تا حدی یا به طور کامل مسدود کند. اگر رگ های خونی کافی برای تأمین ناحیه نداشته باشید، بافت می میرد. این ممکن است در هر قسمت از بدن شما اتفاق بیفتد.

به طور کلی می توان گفت عوارض این بیماری بسته به نوع بیماری و شدت اثرگذاری روی فرد متفاوت است. بعضی از عوارض واسکولیت در اثر داروهای مصرفی برای درمان به وجود می آیند. عوارض ناشی از این بیماری شامل:

• بعضی از واسکولیت ها هنگامی که به موقع تشخیص داده نشوند ممکن است به اندام های مهم بدن مانند قلب و کلیه آسیب برسانند.
• احتمال ایجاد لخته های خون در رگ ها که باعث اختلال در جریان خون می شود. همین امر می تواند باعث ایجاد آنوریسم و متورم شدن رگ خونی شود.
• در واسکولیت نوع سلول غول پیکر ممکن است نابینایی یا کاهش بینایی رخ دهد.
• بیماری های عفونی مانند پنومونی و سپسیس ممکن است در اثر این بیماری به وجود آیند که عارضه جدی می باشد.

علائم واسکولیت

علائم واسکولیت ممکن است در برخی از افراد تا حدودی متفاوت باشند. اما به طور کلی باعث کاهش جریان خون می شود و عوارض قابل توجهی را به بار می آورد.

واسکولیت می تواند علائم عمومی مانند تب، کاهش اشتها، کاهش وزن و خستگی داشته باشد.

بسته به بخشی از بدن که درگیر شده است، همچنین می تواند مشکلات خاصی ایجاد کند. اگر پوست شما باشد، ممکن است بثورات پوستی داشته باشید. اگر اعصاب شما خون کافی دریافت نمی کند، می توانید بی حسی و ضعف داشته باشید.

واسکولیت در مغز شما ممکن است باعث سکته شود. اگر قلب شما را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است دچار حمله قلبی شوید. التهاب در رگ های خونرسانی کننده کلیه شما می تواند منجر به نارسایی کلیه شود.

اگر متوجه موارد غیرمعمولی شدید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

به طور کلی می توان گفت رایج ترین علائم واسکولیت در غالب افراد عبارتند از:

• تب و گرگرفتگی
• سردرد های گاه و بیگاه
• احساس خستگی مفرط
• کاهش وزن چشمگیر
• احساس درد موضعی
• تعریق شبانه
• ایجاد ضایعات پوستی
• ایجاد بی حسی های موضعی و ضعف عضلانی ناشی از مشکلات عصبی

انواع واسکولیت از نظر اندازه رگ ها

پزشکان واسکولیت را به اندازه رگهای خونی درگیر به انواع مختلف تقسیم می کنند:

    بزرگ: این شامل مواردی مانند بیماری پلی میالژیا روماتیکا، التهاب عروقی تاکایاسو و آرتریت گیجگاهی است.

    متوسط: به عنوان مثال می توان به بیماری بورگر، واسکولیت پوستی، بیماری کاوازاکی و پلی آرتریت ندوزا اشاره کرد.

    کم اهمیت: این شامل سندرم بهجت، سندرم چرگ اشتراوس، واسکولیت پوستی، پورپورای هنوخ شوئن لاین، پلی آنژیت میکروسکوپی، گرانولوماتوز همراه با پلی آنژیت، واسکولیت گلف و کرایوگلوبولینمی است.

تشخیص واسکولیت

سابقه پزشکی و معاینه کامل بیمار توسط پزشک اولین قدم برای تشخیص بیماری است. سپس پزشک جهت اطمینان از بیماری آزمایش های خونی را برای بیمار تجویز می کند و بر اساس آن تشخیص دقیق ارائه می شود.

بهترین فوق تخصص روماتولوژی در مورد سابقه پزشکی شما سوال کرده و معاینه فیزیکی می کند. برای جستجوی التهاب یا رد سایر شرایط به آزمایشاتی نیاز خواهید داشت. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

    آزمایش خون: وجود انواع خاصی از سلول های خونی یا آنتی بادی می تواند نشانه واسکولیت باشد.

    آزمایشات ادرار: این آزمایش آسیب کلیه را بررسی می کنند.

    آزمایشات تصویربرداری: اشعه ایکس، اسکن ام آر آی، سی تی اسکن، اسکن PET و سونوگرافی التهاب رگ ها و اندام های شما را نشان می دهد. همچنین ممکن است آنژیوگرام داشته باشید که در آن پزشک ماده رنگی را به جریان خون شما تزریق می کند. با اشعه ایکس دیده می شود تا تصویر بهتری از رگ های خونی شما ایجاد کند.

    آزمایشات قلب: با اکوکاردیوگرام میزان کارکرد خوب قلب شما را آزمایش می کند.

    نمونه برداری: پزشک شما نمونه ای از بافت را از رگ یا اندام شما می گیرد. یک متخصص می تواند آن را از نظر علائم التهاب یا آسیب بررسی کند.

عوامل تشدید کننده بیماری واسکولیت

این بیماری برای هر فردی ممکن است رخ دهد و تحت تاثیر جنسیت، سن و نژاد قرار نمی گیرد. واسکولیت مانند بیماری های دیگر عوامل تشدید کننده دارد، این عوامل شامل:

• افرادی که سیگار می کشند یا الکل می نوشند
• افراد دارای عفونت های مزمن مانند هپاتیت B و C

افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی

درمان واسکولیت

درمان بستگی به این دارد که چه عواملی باعث واسکولیت شما شده و کدام اندام ها تحت تأثیر قرار می گیرند. واسکولیت اگر نتیجه واکنش آلرژیک باشد، به خودی خود از بین می رود. اما اگر اعضای حیاتی مانند ریه ها، مغز یا کلیه ها درگیر شوند، بلافاصله به درمان نیاز دارید.

واسکولیت را با استفاده از داروهای مخصوص کنترل می کنند. کنترل واسکولیت در واقع از طریق کنترل التهاب رگ ها و خونریزی رگ ها است. در صورتی که فرد دارای بیماری های زمینه ای باشد درمان تخصصی تر خواهد بود.

درمان را طی دو مرحله انجام می دهند. مرحله اول، متوقف کردن التهاب و مرحله دوم جلوگیری از شدت گرفتن دوباره بیماری است. برای هر دو مرحله از دارو استفاده می کنند. بسته به نوع واسکولیت بیمار، میزان سلامت عمومی بیمار و اندام های درگیر شده بیمار، نوع دارو و دوره درمانی آن ها متفاوت است.

ممکن است برای بعضی از بیماران عود مجدد بیماری و علائم آن رخ دهد و برخی دیگر ممکن است نیاز به درمان همیشگی داشته باشند.

احتمالاً پزشک برای مقابله با التهاب به شما داروهای کورتیکواستروئید، که به آنها استروئید نیز گفته می شود، می دهد. ممکن است لازم باشد آنها را برای مدت طولانی مصرف کنید. پزشک شما از نزدیک شما را از نظر عوارض جانبی مانند فشار خون بالا، قند خون بالا و مشکلات استخوانی تحت مراقبت قرار می دهد.

سایر داروها می توانند با کاهش عوارض جانبی خفیف تری نسبت به استروئیدها، به کاهش سرعت سیستم ایمنی بدن کمک کنند. این موارد شامل متوترکسات (روماتروکس، ترکسال) است.

دارویی به نام توسیلیزوماب (Actemra) پروتئین التهابی را در بدن شما مسدود می کند. اگر همزمان مصرف کنید ممکن است از دوز کمتری از استروئیدها استفاده کنید.

چه زمانی نیاز است به پزشک مراجعه کنیم؟

هنگام یکه علائم بیماری به طور نگران کننده و قابل توجه شدید تر شدند حتما پزشک متخصص را ملاقات کنید. بعضی از انواع واسکولیت در مدت زمان کوتاه تری شدت می گیرند و آسیب های جدی ایجاد می کنند، به همین جهت مراجعه به پزشک، تشخیص و درمان به موقع یکی از نکات اصلی این بیماری است.

سخن پایانی

چشم انداز شما به موارد مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع واسکولیت و سرعت تشخیص شما. با درمان صحیح، بسیاری از افراد عمر طولانی و پرباری دارند.

هنگامی که واسکولیت تحت کنترل قرار گرفت، پزشک به آرامی داروهای شما را قطع می کند. هدف این است که شما در حال بهبودی باشید. این در صورتی است که هیچ نشانه ای از بیماری در بدن شما وجود نداشته باشد یا اینکه بهبود یابد. برای مشاهده عوارض جانبی طولانی مدت درمان، شعله ور شدن واسکولیت و عوارض، به معاینات منظم نیاز خواهید داشت. علائم را بشناسید تا بتوانید فوراً به پزشک خود هشدار دهید.