آرتروز چیست و چگونه بوجود می آید؟

یکی از شایع ترین بیماری هایی که سبب درد و تخریب مفاصل می شود، آرتروز است. این بیماری معمولا افراد 40 سال به بالا را در بر میگیرد که در زنان شایع تر از مردان است. یکی از مهم ترین روش های درمانی برای بهبود این مشکل، تغییر لایف استایل است که از جمله آن ها می توان به رعایت کردت رژیم غذایی، جلوگیری از چاق شدن، کنترل وزن، به طور منظم ورزش کردن و … اشاره نمود. در این مقاله به طور مفصل درباره علل تین بیماری و روش های درمانی و پیشگیری ازآن صحبت خواهیم کرد.

مفهوم آرتروز

آرتروز در واقع یک بیماری تخریبی مزمن مفاصل است که در آن غضروف ها به تدریج دچار تخریب شده و باعث نزدیک شدن استخوان ها به هم می شود و کم کم استخوان ها بهم سائیده شده و همین سائیدگی باعث ایجاد درد می شود. در این مقاله میخواهیم در مورد آرتروز، علائم بالینی، نحوه تشخیص و درمان آن با شما صحبت کنیم.

چرا دچار آرتروز می شویم؟ چه کسانی مستعد این بیماری هستند؟

عوامل متعدد وجود دارد که باعث ایجاد آرتروز می شود. مهمترین آن، حجم کاری و فشاری است که به مفصل وارد می شود.

مثال هایی از این مورد را اگر بخواهیم نام ببریم شامل دسته های زیر می شود:

آرتروز زانو در افرادی که سابقه ورزش های سنگین دارند، یا افرادی بنا به شغلی که دارند زانوهایشان را خیلی تحت فشار قرار می دهد و آن ها را دچار آرتروز زانو می کند، یا افرادی که باربر هستند، کشاورز هستند، افرادی که دچار آسیب های ورزشی زانو شده اند.

این افراد می توانند دچار آرتروز زانو شوند. افراد کشاورز هم به دلیل بیل زدن ممکن است مستعد آرتروز لگن شوند.

افرادی که رقص باله انجام می دهند به خاطر فشار زیادی که به مچ پای آن ها وارد می شود، مستعد بیماری آرتروز در ناحیه مچ پا هستند.

از علل دیگر این بیماری باید به نقش ژنتیک اشاره کرد. همچنین بیماری های روماتیسمی به دلیل التهاب مزمنی که در مفصل ایجاد می کنند، موجب آرتروز در مفصل می شوند. به نحوی که مفصل دچار تخریب می شود و به تدریج استخوان ها بهم نزدیک می شوند و شخص دچار علائم و درد می شود.

علائم و نشانه های آرتروز

شایع ترین علائم آرتروز درد است. معمولا ماهیت درد این افراد به این صورت است که با فعالیت تشدید می شود و با استراحت بهبود پیدا می کند.

ولی به تدریج بیماری که پیشرفت پیدا می کند، کم کم بیماران اظهار می کنند که در حالت استراحت هم این درد ادامه پیدا می کند. مثلا بیماران با آرتروز زانو مراجعه می کنند و اظهار دارند که با مدتی بی حرکتی مثل یک ربع نشستن جلوی تلویزیون دچار خشکی مفصل می شوند و دیگر نمی توانند از جای خودشان بلند شوند.

از علائم دیگر احساس خالی کردن، قفل کردن زانو و یا صداهای اضافی که هنگام خم و راست کردن مفصل مبتلا، به ویژه در مورد مفاصل بزرگ مثل زانو این صداها را ممکن است احساس کند.

در هنگام معاینه نیز ممکن است وقتی دست روی زانو گذاشته می شود و خم و راست می کنید کاملا می توان متوجه شد که صدایی مثل خِرت خِرت زیر دست احساس می شود.

از موارد دیگری که در معاینه به آن ها پی برده می شود، پهن شدن استخوان ها در محل ایجاد آرتروز است. مثلا زانوی افرادی که دچار آرتروز هستند معمولا استخوان درشت تری در ناحیه زانو دارند و یا کسانی که آرتروز دست دارند دچار برجستگی هایی در ناحیه بند انگشتان دارند.

علل ابتلا به آرتروز

آرتروز یکی از بیماری هایی است که بسیاری از افراد از ابتلا به آن می ترسند و فکر می کنند اگر به آن مبتلا شوند، ناتوان می شوند. کسی که دچار آرتروز شود به معنی این است که مفصل عملکرد نرمال خود را از دست داده است. علت های مختلفی سبب آرتروز زانو می شوند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• پوکی استخوان
• روماتیسم مفصلی
• داشتن لایف استایل مناسب
• تصادف و سوانح
• سقوط از ارتفاع
• عواملی که سبب تخریب غضروف مفصلی و در نتیجه آرتروز می شود.

تشخیص آرتروز چگونه است؟

راه تشخیص این بیماری با معاینه، شرح حال کامل و عکس رادیوگرافی ساده است. معمولا تشخیص سخت و چالش برانگیز نیست.

درمان آرتروز

مهمترین گزینه درمانی که برای افرادی که مبتلا به آرتروز هستند در نظر گرفته می شود، پیشگیری است. گفته می شود که پیشگیری اصل و اصول کلی درمان است. به نحوی که مفصلی که دچار تخریب شده است را نگذاریم دچار تخریب بیشتر شود.

چگونه از تخریب مفصل جلوگیری شود؟

به افرادی که آرتروز دست دارند، توصیه می شود که کارهایی که نیازمند حرکات ظریف دست دارند، مثل پوست کندن سیب زمینی، ریز کردن هویچ، قلاب بافی، قالی بافی و … را انجام ندهند و بار سنگین با دستشان حمل نکنن.

به کسانی که آرتروز زانو دارند توصیه می شود که از پله بالا و پایین نروند، پیاده روی در سطوح سر بالایی و سر پایینی نکنند تا مشکل بیماران تشدید نشود.

به کسانی که آرتروز زانوی شدید دارند اکیدا توصیه می شود که اصلا روی زمین ننشینند و از توالت فرنگی استفاده کنند که بار زیادی روی مفصل تخریب شده آنها وارد نشود که در واقع بیماری پیشرفت نکند.

مطالعات نشان داده است که اگر فرد مبتلا به آرتروز در هر مفصلی حتی مفصل دست، کاهش وزن داشته باشد، می تواند باعث کاهش علائم بیماری شود.

برخلاف این تصور که همه فکر می کنند کاهش وزن فقط روی علائم آرتروز زانو و لگن و یا کمر موثر است، اما می توان به طور قطع گفت که کاهش وزن در بیمارانی که دچار آرتروز دست هستند نیز موثر است.

درمان های دارویی آرتروز زانو

در مورد گزینه های درمان دارویی می توان گفت که تقریبا هیچکدام از داروها نمی توانند به طور کامل جلوی تخریب غضروف و مفصل را بگیرد. همچنین نمی تواند به طور کامل غضروف سازی را انجام دهد تا جایگزین غضروف طبیعی از بین رفته را بگیرد.

هرچند که از داروهایی مثل گلوکزامین کندروتین یا پیاسکلیدین استفاده می شود ولی اساس درمان رعایت اصول بهداشتی و جلوگیری از تخریب بیشتر است.

درمان هایی بر پایه تقویت عضلات و درمان های فیزیوتراپی و مراجعه به درمانگاه های فیزیوتراپی و طب ورزشی شدیدا توصیه می شود.

زیرا با ورزش هم عضلات اطراف مفصل درگیر تقویت می شوند و هم اینکه این تقویت، جلوی پیشرفت بیماری را گرفته و علائم بیماری را کم می کند.

بسیاری از بیماران اظهار می کنند که با انجام ورزش هایی که عضلات را تقویت می کند درد کمتری را احساس می کنند.

در نهایت اگر هیچکدام از گزینه های درمان طبی پاسخگو نبود نیاز است که در برخی از موارد با جراحی، مفصل مبتلا تعویض شود تا علائم بیمار از بین برود که در حیطه کار جراحان ارتوپد قرار می گیرد.

به آن دسته از افرادی که دچار این بیماری هستند توصیه می شود برای پیگیری درمان خود به بهترین فوق تخصص روماتولوژی مراجعه کنند.

سخن پایانی

پیام اصلی این نوشتار این است که کاهش فشار اضافی بر مفاصل و کاهش وزن دو عامل مهمی هستند که در افراد سالم اکیدا توصیه می شود که انجام شود تا دچار آرتروز نشوند. تاکید بر این است که افراد سالم کاری کنند که آرتروز نگیرند و اگر هم دچار آرتروز شدید این موارد رعایت شود تا از پیشرفت و تخریب جلوگیری شود.