همه چیز درباره بیماری های خود ایمنی

بیماری خود ایمنی به وضعیتی اطلاق می شود که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم خود حمله می کند. در واقع وظیفه اصلی سیستم ایمنی بدن دفاع از بدن در برابر میکروب ها، باکتری ها و ویروس های است و در این راستا در صورت حمله این سلول های خارجی، سیستم ایمنی به مبارزه با آن ها پرداخته و از سلول های بدن محافظت می کند.

با این وجود درصورتی که فردی به بیماری های خود ایمنی مبتلا باشد، سیستم ایمنی به اشتباه سلول های سالم و طبیعی بدن در بخش هایی مانند مفاصل و یا پوست را با سلول های مهاجم خارجی اشتباه می گیرد و به آن ها حمله می کند. برخی از این بیماری ها ممکن است تنها یک اندام و برخی دیگر به کل بدن حمله کنند؛ در ادامه این مطلب می توانید اطلاعات کاملی در رابطه با بیماری های خودایمنی و انواع آن به دست آورید.

علت بیماری خود ایمنی

هنوز به طور قطعی و صد در صد علت ابتلا به بیماری های خود ایمنی مشخص نشده است ولی با این وجود دلایل مختلفی وجود دارد که می تواند منجر به بروز انواع این بیماری ها گردد. یکی از مهمترین و شایع ترین علل ابتلا به اختلالات خود ایمنی، مسائل ژنتیکی و ارثی است و معمولا افرادی که در سابقه خانوادگی خود افراد درگیر این نوع بیماری ها را دارند، با احتمال بیشتری درگیر این نوع اختلالات خواهند شد. علاوه بر ژنتیک، مسائل دیگری همانند استرس، استفاده از برخی از داروها، قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمایی و همچنین رژیم غذایی نامناسب مانند مصرف بیش از اندازه غذاهای شور و چرب و انواع شرینی ها می تواند زمینه ساز ابتلا به انواع اختلالات خود ایمنی گردد. همچنین به طور معمول ابتلا به این نوع بیماری ها در زنان بیشتر از مردان شایع است و طبق تحقیقات انجام شده بیشتر در سنین باروری بروز می کند.

علائم ابتلا به بیماری های خود ایمنی

همانطور که پیشتر ذکر شد برخی از انواع بیماری های خود ایمنی تنها به یکی از اندام های بدن حمله کرده و برخی دیگر کل بدن را درگیر می کنند؛ در نتیجه علائم این بیماری ها را باید به طور اختصاصی در رابطه با همان بیماری مشخص نمود ولی از آنجا که همه این بیماری ها به اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن دارند می توان برخی از علائم مشترک آن ها را به صورت زیر اعلام نمود:

• ریزش مو
• خستگی های مفرط
• مشکلات تمرکزی
• دردهای عضلانی
• التهاب و قرمزی در پوست و مفاصل
• بروز ضایعات پوستی
• ضعف در عضلات و گزگز شدن دست و پا

انواع بیماری های خود ایمنی

بیماری های خود ایمنی انواع گوناگونی دارد با این وجود می توان تعدادی از شایع ترین انواع این اختلالات را در زیر معرفی نمود.

لوپوس

یکی دیگر از انواع شایع بیماری های خود ایمنی بیماری لوپوس است که اکثرا آن را با ظاهر شدن دانه های قرمز رنگ بر روی صورت (بر روی گونه ها) می شناسند؛ با این وجود این بیماری می تواند علاوه بر درگیری پوستی، اندام های دیگری همانند مغز، مفاصل و حتی کلیه ها را نیز درگیر کند.

ام اس (MS)

ام اس یکی از شناخته شده ترین انواع بیماری های خود ایمنی است که در بین خانم های بسیار بیشتر از مردان شایع است. بیماری ام اس معمولا در طول زمان پیشرفت کرده و از یک ضعف و گزگز عادی در عضلات می تواند به ناتوانی کامل در راه رفتن تبدیل شود. در واقع علت این بیماری حمله سیستم ایمنی بدن به غلاف (پوشش) سلول های عصبی بوده و در نتیجه پیام های بین مغز و سلول های بدن به درستی ارسال نمی شود و اختلالات بعدی را به دنبال دارد.

پسوریازیس (آرتریت پسوریاتیک)

این نوع بیماری نیز همانند لوپوس بیشتر درگیری پوستی دارد. در واقع در طی بیماری پسوریازیس سلول های پوستی بسیار سریعتر تکثیر می شود و در نتیجه سلول های اضافی بیشتری به وجود آمده و پوسته ریزی بیشتری انجام می شود. همچنین التهاب و بروز لکه های قرمز بر روی پوست ایجاد می شود؛ علاوه بر این، در برخی از افراد درگیر با پسوریازیس تورم و درد مفاصل نیز مشاهده می شود.

روماتیسم مفصلی

نوع دیگری از انواع اختلالات خود ایمنی، بیماری روماتیسم مفصلی است که همانطور که از نامش مشخص است مفاصل بدن را درگیر می کند. در طی این بیماری فرد مبتلا علائمی همانند گرما، قرمزی و دردهای مفصلی را تجربه کرده و این علائم حتی به مرور زمان بدتر نیز می شود.

سندروم شوگرن

یکی از مهمترین انوع بیماری های خود ایمنی، سندروم شوگرن است. در اصل می توان نام سندروم شوگرن را همراه با اختلال خشکی بیش از اندازه در بدن همراه دانست. به عبارتی دیگر در طی این بیماری علاوه بر درگیری مفاصل، آسیب به غدد مرطوب کننده دهان و چشم نیز وارد می شود و در نتیجه خشکی شدید دهان و چشم بروز می کند.

تشخیص بیماری خود ایمنی

در صورتی که شما برخی از علائم این بیماری ها را داشته باشید لازم است که به متخصص مراجعه نمایید. لازم است بدانید که جهت معالجه انواع بیماری های خود ایمنی باید به فوق تخصص روماتولوژی خوب مراجعه کنید. بعد از مراجعه به پزشک، با انجام معاینات بالینی و آزمایشات تخصص می توان به وجود این بیماری ها پی برد.

درمان انواع بیماری های خود ایمنی

از آنجایی که انواع بیماری های خود ایمنی، اندام های مختلفی از بدن را تحت تاثیر قرار می دهند بنابراین نمی توان یک درمان کلی و یکسان برای آن ها معرفی نمود. همچنین معمولا این اختلالات به طور قطعی درمان نمی شود و تنها می توان روند بیماری را کنترل نمود. تعدادی از داروهایی که جهت کنترل انواع بیماری های خود ایمنی تجویز می شود عبارتند از:

• داروهای مسکن و ضد التهاب: جهت کاهش و کنترل درد
• کورتیکواستروئیدها: کاهش التهاب و رفع علائم حمله های سیستم ایمنی
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: جهت کاهش فعالیت و حمله های سیستم ایمنی به سلول های بدن
• فیزیوتراپی: افزایش تحرک و از بین بردن درد مفاصل

در برخی از انواع دیگر این نوع بیماری ها، داروهای تخصصی تری جهت کنترل بیماری تجویز می شود به عنوان مثال تزریق انسولین در بیماری دیابت، و در برخی دیگر از بیماری ها ممکن است در نهایت و بعد از پیشرفت زیاد بیماری نیاز به جراحی باشد مانند درمان انسداد روده. فراموش نکنید که داشتن رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت های ورزشی منظم می تواند احساس بهتری به شما بدهد.

پیشگیری از ابتلا به بیماری های خود ایمنی

قبل تر اعلام شد که بیشتر بیماری های خود ایمنی، ریشه وراثتی دارند و در نتیجه نمی توان به طور قطعی از آن ها دور ماند ولی با رعایت برخی نکات می توان از ابتلا به این نوع بیماری ها پیشگیری نمایید. در نتیجه چکاپ سالانه، رعایت رژیم غذایی سالم و مقوی و انجام مستمر ورزش های روتین را فراموش نکنید. همچنین در صورت مشاهده هر گونه علائم غیر طبیعی حتما به پزشک مراجعه نمایید.