درمان و علائم پوکی استخوان

پوکی استخوان یکی از بیماری های شایع در افراد است که بر اثر افزایش سن، یا بعد از یائسگی ممکن است به وجود بیاید. در واقع پوکی استخوان بیماری است که در آن قدرت و استحکام استخوان ها کاهش پیدا می کند. این کاهش استحکام استخوان ها، افراد مبتلا به پوکی استخوان را مستعد به افزایش ریسک شکستگی های استخوانی می کند. پوکی استخوان به تدریج پیشرفت می کند و متاسفانه هیچ علائم خاصی را از خود بروز نمی دهد. علل و روش های درمان پوکی استخوان در این مقاله به آن شرح داده شده است. شکستگی های ناشی از پوکی استخوان اغلب در برخی قسمت ها مانند ستون مهره، لگن، مچ دست و دنده ها بیشتر دیده می شود.

علت به وجود آمدن پوکی استخوان چیست؟

معمولا افراد تا سن 22 سالگی به حداکثر قدرت و استحکام استخوانی خود می رسند. و اگر این اتفاق نیفتد، افراد تا آن سن به دلایل تغذیه ای، به حداکثر استحکام استخوانی خود نرسند ریسک ابتلا به پوکی استخوان در آنها افزایش پیدا می کند. یکی از عوامل تاثیر گذار در این مسئله، این است که ممکن است تغذیه فرد در دوران کودکی به دلایل مختلفی مختل بوده باشد. یکی دیگر از علت های پوکی استخوان، این است که استخوان در بدن به طور نرمال دچار جذب و باز جذب مداوم می شود. یعنی استخوان باز جذب می شود و مجددا ساخته می شود، و یکسری دلایل مانند یائسگی و افزایش سن و مصرف برخی از دارو ها باعث می شوند باز جذب استخوان افزایش پیدا کند. در نتیجه موجب کم شدن قدرت و استحکام استخوان می شود. در ادامه به تفصیل درباره هر یک از عوامل موثر در ایجاد پوکی استخوان توضیح داده شده است.

به طور کلی می توان علل بروز پوکی استخوان را به چند گروه کلی تقسیم نمود که در ادامه هر یک به طور کامل شرح داده شده است:

عوامل ژنتیکی و ارثی

بساری از افراد به دلیل ژنتیک و ابتلای اعضای خانواده به پوکی استخوان در معرض ابتلا به این بیماری قرار می گیرند. این مسئله خارج از کنترل خود فرد بوده و در به وجود آمدن آن نقش چندانی ندارد. از طرفی دیگر، گفته می شود که پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان دیده می شود.

اختلالات هورمونی

از جمله علل دیگری که می تواند سبب بروز پوکی استخوان شود تغییرات سطح برخی از هورمون ها در بدن فرد است؛ از جمله این هورمون ها می توان به هورمون های جنسی مانند کاهش سطح استروژن در زنان و تستوسترون در مردان، مشکلات کم کاری یا پرکاری تیروئید و نیز فعالیت سایر غدد مانند غدد فوق کلیوی اشاره کرد که این عوامل می تواند با ابتلا به پوکی استخوان ارتباط نزدیکی داشته باشد.

رژیم غذایی

کمبود کلسیم در رژیم غذایی، اختلالات گوارشی و جراحی های دستگاه گوارش مانند معده و روده می تواند در ابتلا به پوکی استخوان موثر باشد.

مصرف داروها

برخی از داروها می تواند در بروز بیماری پوکی استخوان نقش داشته باشد به عنوان مثال افرادی که از داروهای کورتیکواستروئید به مدت طولانی استفاده می کنند و یا برخی از داروهای بیماری هایی مانند سرطان، تشنج و یا ریفلاکس معده می تواند فرد را در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دهد.

ابتلا به بیماری

برخی از بیماری ها مانند سلیاک، التهاب روده، مشکلات کبدی و کلیوی، روماتیسم مفصلی می تواند خطر بروز پوکی استخوان را بیشتر کند.

سبک زندگی ناسالم

برخی از عادات غلط در زندگی همانند مصرف بیش از حد الکل، استعمال دخانیات، کم تحرکی و رژیم غذایی ناسالم می تواند زمینه ساز بسیاری از بیماری ها از جمله پوکی استخوان شود.

چه افردای در ریسک افزایش یافتن پوکی استخوان هستند؟

• زنان بعد از یائسگی
• افراد مسن
• افرادی که داروهایی مانند کورتون را به صورت طولانی مدت و دوز بالا استفاده می کنند
• افرادی که سابقه خانوادگی و ارثی پوکی استخوان دارند
• افرادی که در طولانی مدت بی حرکت هستند
• مصرف الکل و سیگار به مقدار زیاد

عوارض پوکی استخوان

پوکی استخوان یکی از بیماری های نگران کننده است که حتی می تواند منجر به ایجاد محدودیت در حرکت و در نتیجه تاثیرگذاری در زندگی روزمره فرد شده و در برخی موارد نیز به معلولیت دائمی منجر شود. برخی از مهمترین عوارضی که پوکی استخوان به دنبال دارد عبارتند از:

• شکستگی های پی در پی استخوانی
• تغییر شکل ستون فقرات
• شکستگی های لگن
• مشکلات تنفسی در نتیجه مشکلات ستون فقرات   

علائم پوکی استخوان چیست؟

همانطور که گفتیم پوکی استخوان بر خلاف تصور عموم هیچگونه علامتی ندارد.

در واقع یعنی علامتی که فرد خودش متوجه وجود بیماری پوکی استخوان شود وجود ندارد.دیگر اینکه پوکی استخوان به هیچ وجه موجب ایجاد دردهای استخوانی نمی شود.

لازم است بدانید که اگر دچار درد های اسکلتی و استخوانی می شوید علت آن به هیچ وجه مربوط به پوکی استخوان نیست.

این نکته در مورد پوکی استخوان بسیار مهم است زیرا که این بیماری هیچ علائمی ندارد.

مگر اینکه فرد مبتلا به پوکی استخوان دچار شکستگی در استخوان ها گردد؛ که در این صورت ممکن است علائم خاص شکستگی ایجاد شود.

نحوه تشخیص پوکی استخوان چگونه است؟

برای تشخیص پوکی استخوان از روش دانسیتومتری استخوان یا همان سنجش تراکم استخوان استفاده می شود. که یک روش سریع برای تشخیص پوکی استخوان است و هیچ گونه عوارض و مشکلی را برای فرد به همراه ندارد.

در واقع در دانسیتومتری یا همان سنجش تراکم استخوان میتوان سفتی، سختی و درجه استحکام استخوان های بدن را تعیین کرد.

برای سنجش تراکم استخوان روش های گوناگونی وجود دارد،که رایج ترین آن استفاده از DEXA است که توشط اشعه ایکس انجام می شود.

سنجش تراکم استخوان در چه کسانی انجام میشود؟

در خانوم های که قبل از سن یائسگی هستند و هیچ گونه بیماری خاصی ندارند سنجش تراکم استخوان پیشنهاد نمی شود.

اما در تمام خانوم های بالای 50 سال باید دانسیتومتری یا همان سنجش تراکم استخوان انجام شود.

و در خانوم های زیر 50 سال سنجش تراکم استخوان، تنها در صورتی انجام میشودکه فرد از داروهای هورمونی استفاده کند.

لازم است بدانید که در مورد سنجش تراکم استخوان در اقایان، تا کنون به طور مشخص اعداد و ارقام سنی خاصی مشخص نشده است.

اما در برخی موارد گفته شده است که اقایان بالای 75 تا 80 سال بدون علائم نیز باید سنجش تراکم استخوان انجام دهند.

اقدامات پیشگیرانه برای پوکی استخوان

در واقع بهترین درمان پیشگیری است. ما با انجام برخی از کارها میتوانیم از پیشرفت و یا به وجود آمدن پوکی استخوان جلوگیری کنیم.

اقدامات پیشگرانه موثر در پوکی استخوان عبارتند از:

• مصرف لبنیات کافی
• قرار گرفتن در نور افتاب به اندازه ( حدود 20 تا 30 دقیقه در روز)
• تحرک
• به طور مرتب ورزش کردن
• عدم مصرف الکل و سیگار

درمان پوکی استخوان

در واقع هدف از درمان پوکی استخوان این است که تا حد ممکن، بتوان ستحکام استخوان ها را افزایش داده و ریسک شکستگی استخوان ها را کاهش دهیم.

اما اساسی ترین روش درمانی برای درمان پوکی استخوان، مصرف برخی از داروهای مشخص و تخصصی است.که بعد از مراجعه به پزشک، توسط پزشک معالجه تجویز می شود.

اما اگر بخواهیم به طور دقیق تر در مورد مصرف مکمل ها و کلسیم ها و ویتامین D صحبت کنیم باید بگوییم که، به دلیل افزایش سن نیاز به کلسیم در افراد افزایش پیدا می کند. در بسیاری از موارد در خانوم های بالای 50 سال یا در اقایان بالای 70 سال پزشک متخصص مجبور به تجویزمکمل کلسیم است. زیرا که کمبود کلسیم موجب پیشرفت پوکی استخوان می شود.

و اما پزشک معالج با چک کردن سطح ویتامین D نیز در صورت پایین بود سطح ویتامین، آن آن را با تجویز ویتامین D اصلاح و درمان میکند.

بنابراین این نکته بسیار حائز اهمیت است که از مصرف مکمل ها بدون نظر و تجویز پزشک پرهیز کنید. زیرا که مصرف خودسرانه مکمل ها و دارو ها موجب بروز عوارض های خاصی میشوند و حتما تحت نظر پزشک معالج خود کلسیم و ویتامین D را مصرف کنید.