درمان عفونت مفصلی (آرتریت سپتیک)

آرتریت سپتیک یا اصطلاحا آرتریت عفونی به نفوذ عفونت در مفاصل بدن اطلاق می شود. این عفونت معمولا در نتیجه نفوذ باکتری، ویروس و قارچ بوده و از طریق یک زخم عمیق در اطراف و نزدیکی مفصل حاصل می شود. حتی ممکن است عفونت از طریق جریان خون به مفاصل دیگر بدن نیز منتقل شود. این عفونت بیشتر در مفاصل پا مانند مفصل هیپ یا مفصل ران، مفاصل زانو و مچ پا، و همچنین در مفاصل دست مانند مفصل شانه، آرنج و مچ دست رخ دهد. در بین افراد بزرگسال مفاصل زانو و لگن بیشتر در معرض عفونت مفصلی هستند. این عفونت می تواند بسیار دردناک بوده و سبب تحلیل سریع غضروف و آسیب استخوان شود. درنتیجه تورم، التهاب و سختی در حرکت مفصل بروز خواهد کرد.

علت عفونت مفصلی

عفونت مفصلی می تواند در نتیجه نفوذ ویروس یا قارچ ها باشد ولی در اکثر موارد عفونت باکتریایی منجر به آرتریت عفونی خواهد شد.

عفونت های باکتریایی

باکتری ها ممکن است براثر عفونت بخشی دیگر در بدن وارد شده و از طریق جریان خون به مفصل رسیده باشد؛ از سویی دیگر ممکن است بر اثر زخم های عمیق و یا باز شدن زخم جراحی و یا آسیب شدید در نزدیکی مفصل، عفونت مفصلی رخ بدهد. ازجمله محل هایی که ممکن است باکتری ها از آن طریق وارد بدن شوند می توان به پوست، چشم ها، بینی، گوش ها و دهان اشاره کرد. همچنین باکتری هایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس (استاف)، استرپتوکوک و یا باکتری بورلیا بورگدورفری (منجر به بیماری آرتریت لایم می شود) نیز می تواند اغلب در بزرگسالان منجر به عفونت مفصلی شود.

عفونت های ویروسی

از جمله ویروس هایی که ممکن است منجر به عفونت مفصلی شوند می توان موارد زیر را نام برد:

• هپاتیت A ، B و C
• HIV (ویروس ایدز)
• HTLV-1
• ویروس اوریون

عفونت های قارچی

قارچ هایی که می توانند باعث آرتریت سپتیک شوند شامل هیستوپلاسما، کوکسیدیومیس و بلاستومایسس هستند. این نوع عفونت ها معمولاً نادرتر از عفونت های باکتریایی هستند.

علائم آرتریت عفونی

نفوذ عفونت در مفصل می تواند سبب تورم، قرمزی و گرم شدن مفصل شود، حتی شما ممکن است دچار تب نیز بشوید؛ همچنین این عفونت می تواند باعث احساس درد شدید در هنگام حرکت مفصل گردد. از آنجا که قبل نیز ذکر شد، معمولا عفونت مفصلی در نتیجه نفوذ باکتری به مفصل است؛ نوع این باکتری ها تعیین کننده علائم تشخیص عفونت است ولی به طور عمومی می توان موارد زیر را به عنوان علائم تشخیص آرتریت عفونی ذکر کرد:
• تب و لرز
• خستگی و ضعف عمومی
• ناتوانی در حرکت دادن مفصل
• احساس درد شدید
• تورم و گرما در مفصل
همچنین عفونت مفصلی می تواند در مفصل مصنوعی نیز بروز کند که معمولا درد و ناراحتی به همراه دارد و نیز ممکن است سبب شل شدن و دررفتگی مفصل شود و در هنگام جابه جایی مفصل مانند مفصل زانو یا ران بسیار آزاردهنده باشد.

چه عواملی سبب افزایش ریسک ابتلا به عفونت مفصلی می شود؟

آرتریت سپتیک می تواند هر فردی را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، بیشتر کودکان و افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. عواملی که می تواند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهد در ادامه بیان شده است:

سابقه بیماری مفصلی: سابقه بیماری های مفصلی همانند نقرس، آرتروز، روماتیسم مفصلی و یا لوپوس و نقرس کاذب نیز سابقه جراحی های قبلی مفصلی، خطر ابتلا به عفونت مفصلی را افزایش می دهد.

مصرف داروهای درمان آرتریت روماتوئید: افرادی که مبتلا به بیماری آرتریت روماتوئید هستند، احتمال بیشتریی در ابتلا به عفونت مفصلی را دارند. مضاف بر اینکه تشخیص آرتریت عفونی در افرادی که به آرتریت روماتوئید نیز مبتلا هستند بسیار دشوراتر است زیرا اکثر علائم هردو بیماری با یکدیگر مشترک است.

نازکی و شکنندگی پوست: در افرادی که دارای پوست نازک و شکننده بوده و زخم های پوستی دیرتر بهبود می یابد (مانند افرادی که پسوریازیس یا اگزما دارند) احتمال نفوذ باکتری و در نتیجه خطر ابتلا به عفونت مفصلی افزایش می یابد.

مفصل مصنوعی: باکتری ها ممکن است در طی کار گذاشتن مفصل مصنوعی وارد شوند و یا اینکه مفصل مصنوعی در صورت انتقال باکتری در جریان خون از نقاط دیگر بدن دچار عفونت گردد.

سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی بدن بوده مانند مبتلایان به دیابت، مشکلات کبدی و کلیوی، یا افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مصرف می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتریت سپتیک هستند.

آسیب مفصلی: جراحت، گزش حیوانات و زخم های عمیق در نزدیکی مفصل می تواند منجر به نفوذ باکتری و درنتیجه عفونت مفصلی شود.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟

هر زمان که هریک از علائم ذکر شده بخصوص درد شدید و التهاب در ناحیه مفصلتان را مشاهده کردید، باید به متخصص روماتولوژی مراجعه کنید. در اکثر موارد اگر عفونت مفصلی زود تشخیص داده شود، به خوبی درمان می شود ولی تاخیر در تشخیص و درمان آن ممکن است منجر به ناتوانی دائمی مفصل و یا حتی شوک عفونی یا شوک سپتیک شود و حتی منجر به مرگ گردد!
پزشک در رابطه با سابقه بیماری های شما، سبک زندگی و یا حوادث و اتفاقاتی که به تازگی برای شما رخ داده است سوال می پرسد. همچنین آزمایشاتی می تواند در تشخیص صحیح به پزشک کمک کند از جمله:
• آزمایش خون جهت بررسی وجود باکتری های مضر در خون
• تصویربرداری ایکس ری (X-ray) از مفصل برای بررسی دقیق میزان آسیب وارد شده به غضروف و استخوان مفصل (ممکن است در مراحل بعدی MRI نیز نیاز باشد)
• آرتروسنتز (نمونه برداری از مایع مفصلی) جهت تشخیص نوع عفونت

درمان آرتریت عفونی

• پس از تشخیص عفونت باکتریایی مفصل شما، یکی از درمان های اولیه و مهم عفونت، مصرف آنتی بیوتیک است که در دو نوع خوراکی یا وریدی به تشخیص پزشک تجویز می شود؛ مصرف آنتی بیتیک باتوجه به شدت عفونت و سلامت کلی بدن شما، می تواند از 2 تا 6 هفته طول بکشد.
• تخلیه مایع مفصلی کمک به کاهش تورم و فشار وارد شده به مفصل و نیز از بین رفتن عفونت می کند. به این منظور پزشک از چندین روش می تواند مایع اضافی در اطراف مفصل را تخلیه کند:
1. آرتروسکوپی: در این روش یک عمل سرپایی است و می تواند هم تحت بیهوشی عمومی و هم بی حسی موضعی انجام شود. در این روش تعدادی برش های کوچک در اطراف مفصل ایجاد می شود و سپس از طریق ورود لوله ای بسیار نازک به همراه دوربین، وضعیت داخل مفصل بررسی می شود. اگر پزشک تشخیص بدهد که باید مایع مفصلی تخلیه شود، با استفاده از ورود لوله به داخل مفصل از طریق برش های ایجاد شده، این تخلیه صورت می گیرد.
2. آرتروسنتز: گاهی اوقات می توان تنها با استفاده سرنگ و ورود سوزن، مایع مفصلی اضافی را تخلیه کرد؛ البته این روش شاید لازم باشد تا چندین بار تکرار شود تا نتیجه مطلوب حاصل گردد.
3. جراحی باز: گاهی اوقات پزشک باتوجه به وضعیت فعلی مفصل تشخیص می دهد که لازم است مایع مفصلی از طریق روش جراحی باز تخلیه شود.
در ادامه درمان های دیگری نیز ممکن است توسط پزشک با توجه به وضعیت مفاصل شما تجویز گردد؛ از جمله تجویز داروهای ضد التهابی، استراحت دادن به مفصل، استفاده از کمپرس آب سرد یا گرم می تواند از این دست باشد. از سویی دیگر اتفاقا ممکن است پزشک حرکت مفصل، ورزش و فیزیوتراپی را برای شما تجویز نماید؛ علت این امر می تواند جلوگیری از ضعف عضلات و نیز بهبود گردش خون باشد.

کلام آخر…

عفونت مفصلی عارضه ایست که ممکن است برای هر فردی رخ بدهد و اگر در زمان مناسب و اوایل بروز این بیماری درمان های لازم انجام شود در اکثر می توان انتظار بهبودی کامل را داشت؛ از سویی دیگر اگر در اقدام درمانی این عارضه تاخیر صورت بگیرد، ممکن است عفونت مفصل منجر به تخریب مفصل و آسیب دائمی شده و یا حتی عفونت به سایر نقاط بدن نیز سرایت کند.