همه آنچه در مورد پوکی استخوان باید بدانید

دکتر سارا جعفری: پوکی استخوان باعث ضعیف شدن و شکنندگی استخوان ها می شود، به قدری شکننده است که زمین خوردن یا حتی فشارهای خفیف مانند خم شدن یا سرفه می تواند باعث شکستگی شود. شکستگی های مربوط به پوکی استخوان معمولاً در مفصل ران، مچ دست یا ستون فقرات رخ می دهد.

استخوان بافت زنده ای است که دائماً در حال شکسته شدن و جایگزینی است. پوکی استخوان زمانی اتفاق می افتد که ایجاد استخوان جدید با از دست دادن استخوان قدیمی هماهنگ نشود.

پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان بیماری است که بر استخوان ها تأثیر می گذارد. قسمت داخلی استخوان سالم مانند لانه زنبوری دارای فضاهای کوچک است. پوکی استخوان باعث افزایش اندازه این فضاها می شود و باعث از بین رفتن قدرت و تراکم استخوان می شود. علاوه بر این، قسمت بیرونی استخوان ضعیف و نازک می شود.

پوکی استخوان می تواند در افراد در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در بزرگسالان مسن، به ویژه زنان مشاهده می شود. بیش از 53 میلیون نفر در ایالات متحده یا پوکی استخوان دارند یا در معرض خطر ابتلا به آن هستند.

افراد مبتلا به پوکی استخوان در حالی که فعالیت های معمول مانند ایستادن یا راه رفتن را انجام می دهند، در معرض خطر شکستگی یا شکستگی استخوان قرار دارند. بیشترین آسیب دیدگی استخوان ها، دنده ها، باسن و استخوان های مچ و ستون فقرات است.

علائم پوکی استخوان

مراحل اولیه پوکی استخوان هیچ علائمی یا علائم هشدار دهنده ایجاد نمی کند. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به پوکی استخوان تا زمانی که دچار شکستگی نشوند، نمی دانند که این بیماری را دارند.

اگر علائم پوکی استخوان ظاهر شود، برخی از علائم اولیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عقب رفتن لثه ها
• قدرت گرفتن ضعیف
• ناخن ضعیف و شکننده
• کمر درد، ناشی از شکستگی یا ریزش مهره
• از دست دادن قد با گذشت زمان
• یک حالت خمیده
• استخوانی که خیلی راحتتر از حد انتظار می شکند

اگر علائمی ندارید اما سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید، صحبت با پزشک می تواند به شما در ارزیابی خطر کمک کند.

پوکی استخوان شدید

بدون درمان مناسب، پوکی استخوان می تواند بدتر شود. با نازک شدن و ضعیف شدن استخوان ها، خطر شکستگی افزایش می یابد.

علائم پوکی استخوان شدید می تواند شامل شکستگی در اثر زمین خوردن یا حتی عطسه شدید یا سرفه باشد. آنها همچنین می توانند شامل کمر یا گردن درد، یا از دست دادن قد باشند.

کمر یا گردن درد یا از دست دادن قد می تواند به دلیل شکستگی، ایجاد شود. ممکن است یک شکستگی در یکی از مهره های گردن یا کمر شما باشد اما با اینکه آنقدر ضعیف است، تحت فشار طبیعی ستون فقرات می شکند.

اگر از پوکی استخوان شکستگی داشته باشید، مدت زمان بهبودی به عوامل زیادی بستگی دارد. این موارد شامل شکستگی، شدت آن و همچنین سن و سابقه سلامتی شما می باشد.

برای درک پوکی استخوان، می تواند کمک کند تا ببیند استخوان طبیعی در مقابل استخوان مبتلا به پوکی استخوان چگونه است.

علل پوکی استخوان

علل احتمالی پوکی استخوان شامل موارد خاص پزشکی مانند پرکاری تیروئید است. آنها همچنین شامل استفاده از داروهای خاص هستند.

نمونه هایی از این داروها شامل کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی طولانی مدت مانند پردنیزون یا کورتیزون است.

عوامل خطر پوکی استخوان

سن

بزرگترین عامل خطر پوکی استخوان سن است. در طول زندگی، بدن شما استخوان قدیمی را می شکند و استخوان جدید رشد می کند.

با این حال، هنگامی که 30 ساله هستید، بدن شما  با سرعت بیشتری شروع به شکستن استخوان می کند اما توانایی جایگزینی را به همان سرعت ندارد. این اتفاق منجر به تولید استخوانی می شود که دارای چگالی کمتر و شکننده تر بوده و در نتیجه بیشتر در معرض شکستگی است.

یائسگی

یائسگی یکی دیگر از عوامل اصلی خطر است که در زنان در سنین 45 تا 55 سال رخ می دهد. به دلیل تغییر سطح هورمون های مرتبط با آن، یائسگی می تواند باعث از بین رفتن سریعتر استخوان در بدن زن شود.

مردان در این سن به از دست دادن استخوان خود ادامه می دهند، اما با سرعت کمتری نسبت به زنان. با این حال، تا رسیدن به سن 65 تا 70 سالگی، زنان و مردان معمولاً با همان سرعت استخوان خود را از دست می دهند.

سایر عوامل خطر پوکی استخوان عبارتند از:

زن بودن: جنسیت زنان بیش از مردان به پوکی استخوان مبتلا می شوند.

سن. هرچه سن شما بالاتر می رود، خطر پوکی استخوان بیشتر می شود.

قفقازی یا آسیایی بودن: اگر سفید پوست یا از نژاد آسیایی باشید بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارید.داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان: داشتن پدر یا مادر یا خواهر یا برادر مبتلا به پوکی استخوان، شما را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد، به خصوص اگر مادر یا پدر شما از ناحیه ران دچار شکستگی شود.

تغذیه نامناسب

بی تحرکی جسمی

سیگار کشیدن

وزن کم بدن

قاب بدون استخوان

پیشگیری از پوکی استخوان

می توانید برخی از این عوامل خطر پوکی استخوان مانند تغذیه نامناسب و کم تحرکی را کنترل کنید. به عنوان مثال، شما می توانید رژیم خود را بهبود ببخشید و شروع یک برنامه ورزشی می تواند برای سلامتی استخوان مفید باشد. با این حال، شما نمی توانید سایر عوامل خطر، مانند سن یا جنسیت خود را کنترل کنید.

پوکی استخوان سالخورده

ممکن است در مورد پوکی استخوان سالخورده شنیده باشید. این نوع پوکی استخوان  نوع خاصی نیست، می توان گفت نوعی پوکی استخوان است که در اثر پیری و در صورت حذف سایر علل ثانویه احتمالی ایجاد می شود.

همانطور که در بالا ذکر شد، سن یکی از عوامل اصلی ابتلا به پوکی استخوان است. در صورت عدم پیشگیری یا اقدامات درمانی مناسب، تجزیه روزافزون استخوان در بدن می تواند منجر به ضعیف شدن استخوان ها و پوکی استخوان شود.

طبق آمار جهانی بنیاد بین المللی پوکی استخوان، حدود یک دهم زنان 60 ساله به پوکی استخوان مبتلا هستند، در حالی که دو پنجم زنان 80 ساله به این بیماری مبتلا هستند.

تاثیر سطح هورمون در پوکی استخوان

پوکی استخوان بیشتر در افرادی دیده می شود که هورمون های خاصی در بدنشان زیاد یا خیلی کم باشد. مثالها عبارتند از:

هورمون های جنسی. کاهش سطح هورمون های جنسی باعث ضعیف شدن استخوان می شود. کاهش سطح استروژن در زنان در یائسگی یکی از قوی ترین عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان است.

مردان با افزایش سن به تدریج سطح تستوسترون را کاهش می دهند. درمان های سرطان پروستات که باعث کاهش سطح تستوسترون در مردان می شود و درمان های سرطان پستان که میزان استروژن را در زنان کاهش می دهد، احتمالاً باعث از بین رفتن استخوان می شود.

مشکلات تیروئید. هورمون تیروئید بیش از حد باعث از دست دادن استخوان می شود. اگر تیروئید بیش از حد فعال باشد یا اگر بیش از حد داروی هورمون تیروئید برای درمان تیروئید کم کار مصرف کنید، این اتفاق می افتد.

غدد دیگر. پوکی استخوان همچنین با بیش فعالی پاراتیروئید و غدد فوق کلیوی ارتباط دارد.

تاثیر رژیم غذایی بر روی پوکی استخوان

پوکی استخوان به احتمال زیاد در افرادی رخ می دهد که:

مصرف کم کلسیم. کمبود کلسیم در طول زندگی در پیشرفت پوکی استخوان نقش دارد. مصرف کم کلسیم منجر به کاهش تراکم استخوان، از بین رفتن زودرس استخوان و افزایش خطر شکستگی می شود.

اختلالات اشتها. محدودیت شدید در مصرف غذا و کمبود وزن باعث ضعیف شدن استخوان در مردان و زنان می شود.

جراحی دستگاه گوارش. جراحی برای کاهش اندازه معده یا برداشتن بخشی از روده، میزان سطح موجود برای جذب مواد مغذی از جمله کلسیم را محدود می کند. این جراحی ها شامل مواردی است که به شما در کاهش وزن و سایر اختلالات دستگاه گوارش کمک می کند.

نقش استروئیدها و سایر داروها در پوکی استخوان

استفاده طولانی مدت از داروهای کورتون خوراکی یا تزریقی، مانند پردنیزون و کورتیزون، در روند بازسازی استخوان تداخل ایجاد می کند. پوکی استخوان همچنین با داروهایی که برای مقابله یا پیشگیری استفاده می شود در ارتباط است:

• تشنج
• ریفلاکس معده
• سرطان
• رد پیوند

تاثیر بیماری های در پوکی استخوان

خطر پوکی استخوان در افرادی که مشکلات پزشکی خاصی دارند بیشتر است، از جمله:

• بیماری سلیاک
• بیماری التهابی روده
• بیماری کلیه یا کبد
• سرطان
• لوپوس
• مولتیپل میلوما
• روماتیسم مفصلی

تاثیر سبک زندگی در پوکی استخوان

برخی از عادت های بد می توانند خطر پوکی استخوان را افزایش دهند. مثالها عبارتند از:

شیوه زندگی کم تحرک. خطر ابتلا به پوکی استخوان در افرادی که زمان زیادی را به نشستن می گذرانند بیشتر از افرادی است که تحرک بیشتری دارند. هرگونه ورزش تحمل کننده وزن و فعالیت هایی که باعث ایجاد تعادل و استقرار خوب بدن می شود برای استخوان ها مفید است، راه رفتن، دویدن، پریدن، رقصیدن و وزنه برداری بسیار مفید به نظر می رسد.

مصرف بیش از حد الکل. مصرف منظم نوشیدنی الکلی خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد.

مصرف دخانیات. نقش دقیق توتون در پوکی استخوان مشخص نیست، اما نشان داده شده است که استفاده از تنباکو به ضعف استخوان ها کمک می کند.

عوارض پوکی استخوان

شکستگی استخوان، به ویژه در ستون فقرات یا مفصل ران، جدی ترین عوارض پوکی استخوان است. شکستگی لگن اغلب ناشی از زمین خوردن است و می تواند منجر به ناتوانی و حتی افزایش خطر مرگ در اولین سال پس از آسیب شود.

در بعضی موارد، حتی اگر زمین نخورده باشید، شکستگی ستون فقرات نیز ممکن است رخ دهد. استخوان هایی که ستون فقرات (مهره ها) شما را تشکیل می دهند می توانند تا حد مچاله شدن ضعیف شوند، که می تواند منجر به کمر درد، از دست دادن قد و حالت خمیده به جلو شود.

جلوگیری از پوکی استخوان

تغذیه مناسب و ورزش منظم برای سلامت استخوان ها در طول زندگی ضروری است.

پروتئین

پروتئین یکی از عناصر سازنده استخوان است. با این حال، شواهد متناقضی در مورد تأثیر مصرف پروتئین بر تراکم استخوان وجود دارد.

بیشتر افراد پروتئین کافی در رژیم های غذایی خود دارند، اما برخی از آنها این پروتئین را دریافت نمی کنند. گیاهخواران و گیاهخواران اگر عمدا بدنبال منابع مناسبی مانند سویا، آجیل، حبوبات، دانه های گیاهخواران و گیاهخواران و لبنیات و تخم مرغ برای گیاهخواران باشند، می توانند پروتئین کافی در رژیم غذایی دریافت کنند.

افراد مسن به دلایل مختلف ممکن است پروتئین کمتری مصرف کنند. اگر فکر می کنید پروتئین کافی دریافت نمی کنید، از پزشک خود در صورت استفاده از مکمل سوال کنید.

وزن بدن

کمبود وزن احتمال از دست رفتن استخوان و شکستگی را افزایش می دهد. در حال حاضر وزن اضافی شناخته شده است که خطر شکستگی در بازو و مچ دست شما را افزایش می دهد. به همین ترتیب، حفظ وزن مناسب بدن همانطور که برای سلامتی به طور کلی مفید است برای استخوان ها نیز مفید است.

کلسیم

زنان و مردان بین 18 تا 50 سال روزانه به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارند. این مقدار روزانه با رسیدن 50 سالگی زنان و 70 سالگی به 1200 میلی گرم افزایش می یابد.

منابع خوب کلسیم عبارتند از:

• محصولات لبنی کم چرب
• سبزیجات برگ سبز تیره
• ماهی قزل آلا یا ساردین کنسرو شده با استخوان
• محصولات سویا، مانند توفو
• غلات و آب پرتقال غنی شده با کلسیم

اگر دریافت کلسیم کافی از رژیم غذایی برای شما دشوار است، مصرف مکمل های کلسیم را در نظر بگیرید. با این حال، کلسیم بیش از حد با سنگ کلیه ارتباط دارد. اگرچه هنوز مشخص نیست، اما برخی از متخصصان معتقدند که کلسیم زیاد به ویژه در مکمل ها می تواند خطر بیماری قلبی را افزایش دهد.

بخش بهداشت و پزشکی آکادمی های ملی علوم، مهندسی و پزشکی (پیش از این انستیتوی پزشکی) توصیه می کند کل دریافت کلسیم، از مکمل ها و رژیم غذایی همراه، برای افراد بالای 50 سال نباید بیش از 2000 میلی گرم در روز باشد.

ویتامین دی

ویتامین D توانایی جذب کلسیم در بدن را بهبود می بخشد و سلامت استخوان را از راه های دیگر بهبود می بخشد. افراد می توانند مقداری از ویتامین D خود را از نور خورشید دریافت کنند، اما اگر در یک عرض جغرافیایی زیاد زندگی کنید، اگر شما در منزل مسکونی نیستید، یا اگر به طور منظم از ضد آفتاب استفاده می کنید یا از آفتاب به دلیل خطر سرطان پوست جلوگیری می کنید، این منبع خوبی نخواهد بود. .

برای دریافت ویتامین D کافی برای حفظ سلامت استخوان، توصیه می شود بزرگسالان 51 تا 70 ساله 600 واحد بین المللی (IU) و 800 IU روزانه پس از 70 سالگی از طریق غذا یا مکمل دریافت کنند.

افرادی که منابع دیگری از ویتامین D ندارند و به خصوص در معرض آفتاب محدود هستند ممکن است به مکمل نیاز داشته باشند. بیشتر محصولات مولتی ویتامین حاوی بین 600 تا 800 IU ویتامین D هستند. حداکثر 4000 IU ویتامین D در روز برای بیشتر افراد بی خطر است.

ورزش

ورزش می تواند به شما در ساختن استخوان های محکم و کندی از دست دادن استخوان کمک کند. ورزش مهم نیست که از چه زمانی شروع کنید، استخوان های شما سود می برند، اما اگر در جوانی ورزش منظم را شروع کرده و در طول زندگی به ورزش ادامه دهید، بیشترین سود را خواهید داشت.

تمرینات قدرتی را با ورزش های تحمل وزن و تعادل ترکیب کنید. تمرینات قدرتی به تقویت عضلات و استخوان های بازو و ستون فقرات فوقانی کمک می کند. تمرینات تحمل وزن – مانند پیاده روی، آهسته دویدن، دویدن، بالا رفتن از پله، پرش از طناب، اسکی و ورزشهای تولید ضربه – عمدتا بر استخوانهای پاها، باسن و پایین ستون فقرات شما تأثیر می گذارد. تمرینات تعادلی مانند تای چی می تواند خطر سقوط شما را کاهش دهد، خصوصاً با افزایش سن.

شنا، دوچرخه سواری و ورزش با ماشین هایی مانند مربیان بیضوی می تواند یک تمرین قلبی عروقی خوب را ارائه دهد، اما سلامت استخوان را بهبود نمی بخشد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم

اگر یائسگی زودرس را پشت سر گذاشتید یا چندین ماه کورتیکواستروئید مصرف کردید، یا اگر یکی از والدینتان شکستگی مفصل ران داشتید، ممکن است بخواهید با پزشک خود در مورد درمان پوکی استخوان صحبت کنید.